Koncepcje budowy szlaków kolejowych w naszym regionie, czyli początki kolei żelaznej w okolicach Szprotawy.
1. Plan Wolfa 1830.
2. Plan Rufera.
3. Plan Krausego 1836. Zakładał on jednoczesne usytuowanie szlaków do Berlina i Drezna. Przebieg linii Legnica, Ruszów, Notchen, w Notchen miał się znajdować węzeł kolejowy i dalej szlaki miały przebiegać do Berlina przez Furstenwalde, do Drezna przez Kamenz.
4. Plan Crellego 1837. Zakładał przebieg torowiska przez Legnicę z pominięciem Frankfurtu nad Odrą.
5. Plan Albrechta, Steina, Strawta 1839. Zakładał przebieg linii przez Gubin, Żary, Żagań, Legnicę. Upadł ze względu na źle opracowany kosztorys.
6. Plan Komitetu Miast Nadodrzańskich (Zimpela). Zakładał przebieg linii Wrocław – Berlin przez Krosno Odrzańskie (tutaj miał się znajdować węzeł z boczną odnogą do Gubina), Zieloną Górę, Nową Sól, Głogów. Plany komitetu nie doszły do skutku ze względu na zawiązanie się komitetu zrzeszającego przedstawicieli Gubina (których udało się przekonać dzięki ultimatum postawionym przez Żary), Lubska, Żar, Żagania i częściowo Krosna Odrzańskiego, który storpedował tamte plany.
W następnym czasie zawiązywały się następne komitety. Jeden z nich stopniowo podzielił się na 2 obozy:
Pierwszy zrzeszał Zieloną Górę, Nową Sól, Krosno Odrzańskie, Bytom Odrzański, Nowe Miasteczko, Kożuchów.
Drugi zrzeszał Szprotawę, Gubin, Żary, Żagań, Przemków. Ten komitet dał początek powstaniu Towarzystwa Kolei Dolnośląskiej. Dokonali oni opracowania przebiegu linii przez Gubin, Szprotawę, Bolesławiec. W Bolesławcu miały odchodzić prawdopodobnie odnogi do Głogowa oraz Drezna i Zgorzelca. W styczniu 1842 roku Towarzystwo uzyskało koncesję na budowę linii, do budowy nie doszło i koncesję unieważniono.
W 1843 zawiązało się Towarzystwo Kolei Dolnośląsko – Marchijskiej, wykupiło ono prywatne Towarzystwo Kolei Berlińsko – Frankfurckiej (administrowało ono zbudowaną linią Berlin – Frankfurt nad Odrą). W skład spółki weszło m. in. państwo pokrywając 1/7 z 8 mln kapitału założycielskiego. W zamian uzyskało ono następujące uprawnienia:
– ustalenie przebiegu linii;
– ustalenie taryf przewozowych;
– ustalenie rozkładów jazdy.
Dyrektorem technicznym został Królewski Nadinspektor Budowalny Hinz, przewodniczącym dyrekcji spółki został Nadburmistrz Frankfurtu nad Odrą Gensichen. Towarzystwo to połączyło się także z Towarzystwem Kolei Saksońsko – Śląskiej. Rozpoczęto przygotowania do budowy linii, stację węzłową odnóg do Berlina i Zgorzelca postanowiono ulokować w miejscowości Węgliniec. Pierwsze prace budowlane na odcinku Legnica – Wrocław rozpoczęto w sierpniu 1843 roku zanim Towarzystwo uzyskało koncesję na budowę. 19 października 1844 roku oddano do użytku linię Legnica – Wrocław, rok później torowisko przedłużono do Bolesławca. 1 września 1846 roku oddano do użytku cały odcinek Frankfurt nad Odrą do Wrocławia. 5 lipca 1846 roku na odcinku Legnica – Żary przejechał pierwszy testowy pociąg. Kolejny na odcinku Żary – Gubin przejechał 22 lipca. Pomimo otwarcia linii 1 września 1846 pierwszy pociąg relacji Berlin – Wrocław przejechał dopiero 13 września. W latach 1850 – 60 dokonano rozbudowy magistrali, dobudowując drugi tor. W 1852 roku doszło do upaństwowienia Kolei Dolnośląsko – Marchijskiej. W chwili upaństwowienia kolej posiadała 868 wagonów towarowych oraz 224 osobowe.
Towarzystwo Kolei Dolnośląskiej. Kliknij tutaj
“Latający Ślązak” czyli pociąg relacji Berlin – Bytom pędzący skrótową magistralą z szybkościami sięgającymi 160 km/h (przedruk z książki G. Dawczyka)